Anderhalf jaar lang werkte Erfgoedcel Leuven, samen met UZ Leuven, KU Leuven, Expertisecel voor Technisch, Wetenschappelijk en Industrieel erfgoed (ETWIE) en het toekomstige Vesalius Museum, aan een grootschalig waarderingstraject voor Histaruz – de historische medische collectie van UZ Leuven. Vijftien deelcollecties, goed voor duizenden objecten, werden systematisch onderzocht, gedocumenteerd en gewaardeerd. De resultaten geven de collectie niet alleen een toekomst in Leuven, maar zetten meteen de toon voor de omgang met medisch erfgoed in heel Vlaanderen.
Een waarderingstraject is een methode om de verschillende waarden, zoals de historische waarde, emotionele waarde of tentoonstellingswaarde van cultureel erfgoed, te bepalen. Dankzij deze methode kunnen de voorwerpen beter beheerd worden, is de maatschappelijke betekenis duidelijker en wordt het draagvlak groter.
Dit traject toont hoe sterk Leuven inzet op kwalitatief en toekomstgericht erfgoedbeheer. Dankzij het waarderingstraject, getrokken door Erfgoedcel Leuven, krijgt het medisch erfgoed van onze zorgstad een duurzame toekomst. Histaruz groeit zo uit tot een referentie voor heel Vlaanderen.
Waarderingstraject vanuit verschillende invalshoeken en expertises
Na de sluiting van het Histaruzmuseum op campus Sint-Rafaël verdween de medisch erfgoedcollectie van UZ Leuven naar een depot. Op zoek naar een duurzame toekomst voor deze collectie startte de Erfgoedcel samen met UZ Leuven, KU Leuven, ETWIE, en het toekomstig Vesalius Museum een intensief waarderingstraject op. Met vrijwilligers, artsen, externe experts en erfgoedprofessionals werden meer dan 6200 objecten grondig gewaardeerd. Dat is 68% van de toenmalig geregistreerde collectie.
De succesfactor van het waarderingstraject was de deelname van experts met verschillende achtergronden. De methodiek die gebruikt werd voor het traject, wordt nu sectorbreed gedeeld. Dit traject past helemaal binnen de doelstellingen van de Erfgoedcel rond zorgerfgoed en erfgoedzorg.
Het waarderingstraject leverde diepgaande kennis op over de inhoud, betekenis en lacunes van de collectie. Verhalen van artsen en verpleegkundigen gaven extra context aan de objecten. De resultaten vormen de basis voor een scherpere afbakening van wat in de collectie thuis hoort en concrete beleidskeuzes voor de toekomst.
Histaruz vertelt bijna een eeuw aan medische geschiedenis van UZ Leuven. Dankzij dit traject weet men precies wat men in handen heeft en kan men deze geschiedenis zorgvuldig doorgeven. De collectie is sterker, toegankelijker en toekomstgerichter dan ooit.
Duurzame toekomst in Leuven
Voor Histaruz betekent dit ook de start van een nieuwe episode. Een deel van de collectie krijgt een prominente plaats in het nieuwe Vesalius Museum, dat in december 2026 de deuren opent. Dit museum over zorg en wetenschap is een initiatief van KU Leuven en UZ Leuven en brengt een verrassende mix van wetenschap, erfgoed en hedendaagse kunst. Vesalius Museum vestigt zich in het voormalige Anatomisch Theater en het Pathologisch Instituut op de Hertogensite.
Toonaangevend voor Vlaanderen
Het Histaruz-traject wordt nu gedeeld met de sector via FARO, het steunpunt voor cultureel erfgoed in Vlaanderen, en dient als benchmark voor de waardering van medische collecties in Vlaanderen en Brussel door ETWIE. De aangepaste methodiek ‘Op de Museale Weegschaal’, werkt bovendien niet alleen voor medische collecties, maar kan ook aangepast worden voor andere erfgoeddomeinen. Leuven positioneert zich hiermee stevig als centrum voor kwaliteitsvolle erfgoedzorg.
